در این مقاله به انواع فن و کاربرد آنها میپردازیم،با اطمینان میتوانیم بگوییم زندگی ما به فن وابستگی دارد،حتی در یک کامپیوتر که شاید ارتباط کمتری با مکانیک سیالات داشته باشد،فن خنک کننده بسیار نقش مهمی را ایفا میکند،بخصوص در زندگی روزمره و شخصی در تهویه مطبوع فن آسایش و آرامش را به زندگی ما میاورد.اما طراحی،ساخت و کاربرد فن خیلی وسیع،گسترده و علمی است.
در اینترنت مطالب فارسی متنوعی درباره ی فنها وجود ندارد،در این مبحث سعی میکنیم تا حد ممکن به فنها بصورت مقدماتی بپردازیم و مقاله را مرتبا تکمیل نماییم تا مرجع مناسبی برای علاقمندان باشد.
فن چیست:
فنها معمولاً به عنوان ماشین‌هایی با افزایش فشار نسبتاً کم شناخته میشوند که هوا، گازها یا بخارها را با استفاده از پره‌ها یا پروانه‌های دوار حرکت می‌دهند و انرژی مکانیکی چرخش را به فشار یا کار روی گاز یا بخار تبدیل میکنند. نتیجه این کار روی سیال به صورت انرژی فشار یا انرژی سرعت یا ترکیبی از هر دو است. فن ها به طور گسترده در کاربردهای صنعتی و تجاری استفاده می شوند. فن ها برای پشتیبانی فرآیند و سلامت انسان از تهویه مغازه گرفته تا جابجایی مواد و کاربردهای دیگ بسیار مهم هستند.به عبارت دیگر فن و کمپرسور برای جابجایی گاز با فزایش فشار و مقدار موردنظر ساخته شده اند،اما افزایش فشار در فن ها کمتر از کمپرسور ها میباشد.
با افزایش فشار میتوانیم به مقاصد خود در استفاده از فنها دست یابیم،بصورت مثال جابجایی سریع و تهویه هوای آلوده و مضر از یک محیط..فن شامل یک مجموعه از پره های دوار است که در هوا حرکت میکندفاین پرده ها به یک توپی یا هاب متصل هستند،مجموعه دوار پره ها و توپی به عنوان ایمپلر یا پروانه، روتور یا رانر شناخته می شوند.فن ها ممکن است در محفظه ای قرار بگیرند برای هدایت گاز در یک مسیر خاص،
انواع فن
فن ها به دوصورت مکنده و دمنده وجود دارند،در کشورهای اروپایی و امریکا منظور از فن همان هواکش میباشد،و دونده بیشتر با نام بلوور شناخته میشود.فن ها و دمنده ها شباهت های زیادی دارند. اما تفاوت اصلی آنها در روش جریان هوا و نسبت فشار آنها (فشار تخلیه بیش از فشار مکش) است. همانطور که توسط انجمن مهندسین مکانیک آمریکا ایجاد شده است، فن ها دارای نسبت فشار 1.11 هستند در حالی که دمنده ها 1.11 تا 1.20 دارند
انواع فن از نظر عملکرد:
از لحاظ عملکرد فن ها به دو بخش اکسیال یا محوری و سانتریفوژ تقسیم میشوند،در فن محوری هوای استخراج‌شده (مکش‌شده) توسط پره‌های متصل به محور(شفت)، مجبور به حرکت در راستای محور میشوند. به بیانی دیگر راستای پره‌ها هم بر راستای محور اصلی عمود است.در فن سانتریفوژ فن داخل یک محفظه به نام هوزینگ قرار دارد،که پس از مکش،هوا را با فشار زیاد در یک مسیر خاص هدایت میکند،لذا در فن سانتریفوژ افزایش فشار داریم در یک مسیر و محدوده ی خاص،اما در فن محوری هوا در یک سطح وسیعتر پخش میشود با افزایش فشار بسیار کمتر،خروج هوا از فن محوری دارای تلاطم است،با توجه به شکل حرکت هوا در خروج از فن محوری و فشار کم آن،برای کانال کشی گزینه ی مناسبی نیستند.
میزان هوای خروجی از فن ها را با واحدی به نام cfm میسنجند.;که پیشنهاد میکنیم این مقاله را در سایت هوای خاص مطالعه بفرمایید.cfm چیست
در زیر تفاوت بین فن اکسیال و سانتریفوژ مشخص شده است
| فن آکسیال | فن سانتریفوژ |
| حجم زیاد فشار کم | حجم کم و فشار زیاد |
| جریان هوا به موازات محور | جریان هوا عمود بر محور |
| سرعت عمل بیشتر نسبت به سانتریفوژ | سرعت عمل کمتر نسبت به آکسیال |
| طرح فشرده و کم حجم | برای خنک سازی مستقیم و خاص بهتر است |
| مصرف برق کمتر نسبت به سانتریفوژ | به طور معمول از قدرت بیشتری نسبت به آکسیال استفاده می کند |
| صدای کمتری نسبت به سانتریفوژ دارد | صدای بیشتر نسبت به آکسیال |
| قیمت ارزانتری نسبت به سانتریفوژ دارد | بادوام و مقاوم در برابر محیط های خشن |
انواع فن آکسیال:
همانطور که توضیح داده شد فن آکسیال یا محوری تیغه هایی درون آن قرار دارند و این تیغه ها هوا را در موازات محور جابجا کرده و در جهت مخالف چرخش پره ها هوا را به بیرون فرستاده و تهویه می کند.
فن محوری پروانه ای:
فن های محوری پروانه ای از 4 تا 6 تیغه ساخته میشوند،در سایزهای بزرگ فن بوسیله ی تسمه به موتور متصل میگردد و در سایز کوچک مستقیما برروی الکتروموتور قرار میگیرد،به دلیل ساختار ساده ای که این نوع فنها دارند در تهویه و اگزاست فن مورد استفاده قرار میگیرند و متریال انها پلاستیک یا فلز هستند.
فن آکسیال لوله محوری:
در این نوع فن تجهیزات در یک محفظه ی استوانه ای قرار میگیرند و به این نوع فن محوری کانالی نیز میگویند،تعداد پره ها در این فن 4 تا8 میباشد،این محفظه باعث میشود که فشار بیشتری در خروج داشته باشیمفبازده بالایی دارد،در این فن الکتروموتور درون محفظه قرار میگیرد که میتواند به صورت مستقیم یا با استفاده از تسمه و پولی به محور متصل شوند.
فن صنعتی پره محوری:
شبیه فن لوله محوری است اما تعداد پره های آن بیشتر است،تیغه ها در این نوع فن وظیفه ی هدایت گاز را به عهده دارند و بازدهی در این فن بسیار بالاست،قدرتمند میباشد و به جای فن سانتریفوژ نیز میتوان استفاده نمود.
امتیازهای فن آکسیال:
- قیمت ارزان
- مصرف برق پایین
- مناسب برای خنک کردن فضاهای بزرگ صنعتی
- مناسب برای تهویه مطبوع
- صدای کمتری نسبت به فن سانتریفوژ دارند
- فضای کمتری را اشغال میکنند
انواع فن سانتریفوژ:
